یو پی اس (UPS) یا منبع ذخیره دائمی برق یک دستگاه الکتریکی بسیار کارآمد برای تامین مداوم برق در زمان قطع برق و یا نوسانات ناگهانی ولتاژ است. این دستگاه امروزه در تمام صنایع، کاربردها و حتی نیازهای روزمره مردم وارد شده است.
یوپی اس با اسم های دیگری چون دستگاه برق اضطراری و منبع برق اضطراری نیز می شناسند.
استفاده از یک انرژی پشتیبان همانند سیستم تامین انرژی بدون وقفه یو پی اس علاوه بر کمک به حل مشکلات ناشی از قطع شدن جریان برق ، محافظت دربرابرقطع کلی برق را نیز فراهم می سازد. دستگاه یو پی اس دارای فیلترهای الکترونیکی بوده که باعث حذف نویزها و نوسانات برق شهری می شود و محافظت از مصرف کننده ها را در برابر رعد و برق و ولتاژ بالا بعهده دارد و جریان برق یکنواختی با شکل موج ثابت به مصرف کننده ارسال می کند . یو پی اس هایی که برای کاربردهای معمولی استفاده میشوند از نوع ONLINE با باتری تک سلولی سرب -اسید و یا نیکل -کادمیوم و توان 500 تا 2000 آمپر متر اند که قیمت 500 تا 1 میلیون تومان را دارند. UPS های بزرگتر دارای توان بیشتر و همچنین کیفیت برق خروجی بالاتر هستند. یوپی اس ها در انواع گوناگون و اندازه های متفاوتی وجود دارند.
UPS یا به اصطلاح منبع دائمی تامین برق، امروزه جای خاصی در میان لوازم برقی کمکی برای خود ایجاد کرده است. انواع و اقسام UPS امروزه توسط تولید کنندگان ایرانی و خارجی ساخته و در دامنه وسیعی از توان و مشخصات فنی ارائه می شوند. از نقطه نظر قیمت یو پی اس ذخیره برق باید گفت، قیمت به همه عوامل و مشخصات فنی بستگی دارد و حتی تا حدی به برند مورد تقاضا نیز بستگی دارد.
عیب این نوع یو پی اس UPS ها قیمت بالای آن هاست که با وجود مزایای زیاد آن ها جبران می شود. کاملترین توپولوژی به منظور حفاظت بار ، امکانات تنظیم و سطوح کارایی بالا همین نوع توپولوژی Double Conversion می باشد که در بازار به تکنولوژی آنلاین معروف است. این نوع توپولوژی عملکرد بدون وقفه در طی انتقال های بار از حالت نرمال به حالت بای پس و به عکس را ممکن می سازد که این کار با استفاده از سوئیچ استاتیک انجام می شود. این نوع یو پی اس UPS همچنین، عدم وابستگی کامل ولتاژ و فرکانس خروجی را به ولتاژ و فرکانس ورودی تضمین می کنند. به واسطه مزایای زیاد اینگونه یو پی اس UPS ها، اغلب برای حفاظت بارهای بحرانی و کاربرد های حساس با نرخ های توانی مختلفی از ۱ کیلو ولت آمپر به بالااستفاده می شود.
یو پی اس ها دو کار انجام می دهند اولا نوسانات را کنترل کرده و حتی در صورت نوسان برق شهری خروجی آنها ثابت است و دوم اینکه بعد از قطع برق شهری نیز به ارسال برق مورد نیاز دستگاهای متصل شده ادامه می دهند. این دستگاه ها به برق شهر وصل می شوند و به عنوان یک رابط بین برق شهری و دستگاه مورد نظر عمل می کنند و دارای یک باطری داخلی هستند که به محض قطع جریان برق شهری از آنها برای تامین برق دستگاه های متصل شده استفاده خواهد نمود و زمان سرویس دهی بعد از قطع برق شهری یو پی اس ها هم بستگی به ظرفیت همین باطری بستگی دارد.
یو پی اس خارجی زیادی در بازار موجود است که تنوع زیاد آن ها سبب شده تا خریداران براحتی نتوانند بهترین یو پی اس را شناسایی کرده و آن را خریداری کنند. خرید یو پی اس به دلیل تکنولوژی خاصی و همچنین حساسیت بالای این دستگاه کار آسانی نیست و نمی توان به تمام یو پی اس ها اعتماد کرد. یو پی اس های با روش های مختلف تولیدی، منتاژی و یا عرضه ی مستقیم در بازار برای فروش به مشتریان یو پی اس عرضه می شوند. نمایندی های یو پی اس خارجی انواع یو پی اس upsها را برای خرید مشتریان با قیمت های گوناگون به مشتریان ارائه می دهند.یو پی اس خارجی مورد استفاده و معروف در ایران غالبا از انواع آلمانی، امریکایی، فرانسوی،کره ای و چینی است. یو پی اس های وارداتی و یو پی اس های خارجی هر کدام دارای قابلیت ها و ویژگی های منحصر به فردی هستند که باید با دقت و متناسب با نیاز خود بهترین یو پی اس را انتخاب نمایید.
یکی دیگر از اجزای یو پی اس که معمولا در آن ها استفاده می شود تنظیم کننده ولتاژ یا AVR می باشد که برای جلوگیری از نوسان برق در این دستگاه ها تعبیه شده است.
همان طور که در مقاله پیش گفته شد، توان دستگاه های یو پی اس می تواند یکی از عوامل انتخاب آن باشد. توان یک یو پی اس وابسته به اینورتر آن می باشد به طوری که هرچه اینورتر قدرتمندتر باشد توان دستگاه یو پی اس نیز بیشتر خواهد بود. عامل دیگری که در مقاله پیش به آن اشاره شد، ظرفیت باتری می باشد که زمان تامین برق را در هنگام خاموشی تعیین می کند.
عملکرد اصلی دستگاه ها در زمان قطعی برق می باشد از این جهت باید از مقدار پشتیبانی و برق دهی دستگاه UPS و همچنین اطلاع دقیق از باطری دستگاه ، جهت بر اورد کردن انتظار ما در زمان قطعی کاملا مطلع باشیم .
اما چگونه ؟ برای اینکار به راحتی می توان با یک محاسبه ساده مقدار باطری مورد نیاز یا میزان زمان BACKUP یو پی اس های باطری داخلی را محاسبه کرد.UPS ها در دو نوع باطری داخلی و خارجی عرضه میشوند.
در هنگام قطع برق و یا نوسانات و اختلالات شدید برقی دستگاه مصرف کننده آسیب های جدی و جبران ناپذیر می بیند مثلا یک کاربر کامپیوتر در حال ذخیره سازی اطلاعات مهم با نوسان و ریست شدن کامپیوتر مواجه میشود و تمامی اطلاعات در حافظه پاک میشود و یا در سیستم های مخابراتی نیز با توجه به قطعات گران قیمت و حساس به نوسانات برقی از کار میفتد و یا تجهیزات اتاق عمل یا آزمایشگاه نیز به این صورت آسیب پذیر هستند که برای رفع این آسیب و محافظت دستگاه برقی حساس احتیاج به تامین برق متناوب بدون این نوسانات و اختلالات میباشد تا دستگاه برقی از نوسانات بدور باشد و یو پی اس یک برق با ولتاژ مناسب بدون نوسان را تامین بکند.
با توجه به اینکه برق متناوب شهری در دستگاه‌های الکترونیکی به برق مستقیم تبدیل میشود، در سیستم آنلاین، برق ورودی بعد از یکسوسازی و تبدیل به ولتاژ مستقیم، و پس از تصحیح ورودی یعنی پاک سازی ورودی از نویز و احیاناً سطح ولتاژ ورودی، برای شارژ باتری استفاده میشود و خروجی باتری با بهره‌گیری از مبدل، مجددا به سیگنال سینوسی تبدیل میشود و چون این سیگنال کاملا باز تولید میشود، هچ گونه مشکلات برق شهری مانند نوسان و تغییر فرکانس را ندارد و کاملا سینوسی و ثابت است.